Cỏ dại đắng - Bitter weed

Bitter weed

Cỏ dại đắng

Ambrosia artemesiifolia - L.

Asteraceae

Đại cương :

▪ Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia có nguồn gốc ở Bắc Mỹ Amérique du Nord và nguồn gốc ở miền đông Hoa Kỳ USA (Lorenzi và Jeffery, 1987; Kovalev, 1989), và hầu như hiện diện trên toàn nước Mỹ, được ghi nhận ở Canada vào năm 1860 ở độ cao khoảng 1000 m và ở Đức Allemagne năm 1863 (Bassett và Crompton, 1975; Kovalev, 1989).

Nó đã trở nên một cây ngoại nhập chiếm ưu thế trong những nước như là Italie (Siniscalo và Barni, 1994), Lituanie (Gudzinskas, 1993) và Hongrie.

Là một Cây xâm lấn trong một số nước Châu Âu và Nhật Bản, được biết dưới tên butakusa thường được gọi ở Anh.

Cây thường sống trong những môi trường chất thải, trong đất  khô, thường gặp dọc 2 bên đường, trong đồng cỏ, đất hoang, kênh mương, bên lề cánh đồng, nơi vùng đất mở, đất đai nông nghiệp, trồng trọt ......Nó là một loài thực vật thống trị chiếm ưu thế trong 2 năm đầu tiên của sự kế thừa trong những cánh đồng hoang ( Beres và al., 2002 ) và nó có thể trở thành một loại cỏ dại tác hại trong đất canh tác.

Cây thích ánh sáng, đất mùn và đất sét, loại đất nặng. Cây ưa đất kiềm, những đất acides, trung tính. Nó có thể phát triển trong những nơi bán râm hoặc bóng râm và đòi hỏi những nơi đất ẩm uớt.

Thực vật và môi trường :

Mô tả thực vật :

Cây tiểu mộc bụi, với những lá rộng. Cây cao khoảng từ 0,3 đến 1 m.

Thân có những rãnh, có lông và thẳng với nhiều nhánh thường có màu đỏ, không mùi.

Hệ thống rễ xơ, nằm cạn trên mặt đất, và sinh sản bằng hạt.

Lá, rụng, thơm khi vò nát, từ 5 đến 10 cm dài, lá mọc đối ở phần dưới của thân và trở nên mọc cách, ít xẻ hơn và không cuống hướng lên đỉnh ngọn, có dạng tam giác bầu dục, hơi có lông và xẻ sâu với thùy hình chân vịt, có răng. Những lá ở ngọn màu xanh lá cây sáng ở 2 mặt  và có lông, với những lông trắng ở gân lá mặt dưới của lá và được phân biệt bởi chi tiết của những lá.

Cỏ dại đắng là loài thực vật đơn phái đồng chu, có nghĩa là hoa đực và hoa cái được mang trên cùng một Cây.

Phát hoa gié, ở ngọn nhánh nhỏ, dài, hợp lại thành nhiều hoa đầu đính ở ngọn nhánh thẳng của những hoa nhỏ đơn phái màu xanh nhạt, bao quanh bởi những lá hoa hàn dính với nhau.

- Những hoa đầu bên trên tập hợp khoảng từ 20 và 50 hoa đực cho mỗi Cây kích thước 4-5 mm, hoa trắng và tìm thấy rủ xuống phía dưới, thành gié ở đầu nhánh, tạo thành chùm không lá, sản xuất quá nhiều hạt phấn được phân tán bởi gió.

Phấn hoa, hạt hình cầu khoảng 20 µ với 3 rảnh ( tricolporate ) và có lỗ hỏng, hạt phấn hoa có gai trên toàn bộ bề mặt, gai hình tam giác.

- Những hoa đầu bên dưới, cô độc, không cuống, số lượng ít hơn, mọc xen ở nách của những lá bên trên không cuống, ở dưới của những gié, được tạo thành từ 1 đến 2 hoa cái không cánh hoa, 2 nuốm hình sợi.

Trái, bế quả cứng, nhỏ khoảng 4-5 mm dài, và 1-2 mm rộng, hình trụ, gần như láng, cung cấp một đỉnh với một vòng xoắn giống như một vành gồm 5-6 gai ngắn, thẳng, nhọn, cuối cùng kết thúc bởi một mỏ nguyên, màu vàng nhạt đến màu nâu đỏ. 

Hạt, 1 hạt, khoảng 3 đến 4 mm dài và 1,8 đến 2,5 mm rộng, và bao trong một trái bế quả cứng.

Bộ phận sử dụng :

Lá, rễ.

Thành phần hóa học và dược chất :

▪ Thành phần chủ yếu của dầu thiết yếu Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia ( số lượng tương đối %)

- germacrène D (24,1%),

- limonène (16,8%)

- α-pinène (8,0%)

- β-myrcène (7,4%)

- bornéol (2,9%)

- spathulenol (1,6%)

- longipinanol (1,6%)

- isospathulenol (1,5%)

- α-eudesmol (1,4%)

- γ-épi-eudesmol (1,3%)

▪ Nhiều loại chuyển hóa chất biến dưởng métabolites, bao gồm :

- những lactones sesquiterpéniques,

- những résines phénoliques,

- ambrosin,

- isabelin,

- và psilostachyin

 đã được phân lập và xác định từ Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia, và gần đây nhất, thành phần hợp chất hóa học và hoạt động kháng vi khuẩn antimicrobienne của dầu thiết yếu của Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia đã được báo cáo.

Đặc tính trị liệu :

▪ Những lá Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia là :

- rất se thắt très astringent,

- nôn mữa émétique,

- và giải nhiệt fébrifuge.

▪ Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia được áp dụng bên ngoài ở những nơi :

- côn trùng chích piqûres d'insectes,

- những khớp xương thấp khớp articulations rhumatismales,

- và bệnh khác của da affections de la peau,

▪ Bên trong cơ thể, nó được sử dụng như một trà thé trong chữa trị :

- bệnh sốt fièvre,

- viêm phổi pneumonie,

- buồn nôn nausées,

- những đau quặn ruột crampes intestinales,

- bệnh tiêu chảy diarrhée,

- và xả thải chất nhày décharges muqueuses.

▪ Phấn hoa, ( mang đi bởi gió  ) có thể là nguyên nhân của những dị ứng allergies, như là dị ứng viêm xoang rhinite allergique ( còn gọi là sốt sổ mũi rhume des foins ).

Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia được thu hoạch trong thương mại và chế biến thành những chế phẩm dược liệu để chữa trị những dị ứng allergies đối với thực vật.

▪ Trong những vùng lyonnaise, những rối loạn dị ứng allergiques nghiêm trọng nhất gặp phải vào tháng 8 thường chủ yếu do phấn hoa này.

▪ Một số thành phố tổ chức những phong trào nhổ bỏ (điều này làm dễ dàng nhờ những rễ cái ), nhưng như Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia này lan rộng xâm lấn của những vùng không trồng trọt, thường rất quan trọng chung quanh những làng mạc, những thành phố, nó hiện có những vùng bao la rộng phóng thích một số lượng rất lớn những phấn hoa rất nhẹ thích ứng để phát tán bởi gió.

Kinh nghiệm dân gian :

Không biết

Nghiên cứu :

● Dị ứng Allergie

Cây Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia, nơi mà nó được đưa vào gây ra sốt sổ mũi nghiêm trọng pollinoses (ở Pháp, đặc biệt trong vùng Rhône-Alpes) bởi sự tăng sinh của nó prolifération.

Trong những năm cuối cùng, Cây ambroisie Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia đã trở thành vấn đề thật sự cho sức khỏe công cộng trong những bộ phận khác nhau của Hongrie, trong Slavonie, cũng như trong vùng Vienne và cánh đồng  Pô.

Theo những thông tin của Vườn thực vật Jardin botanique Meise, trong Belgique Cây này còn được xem như một cây mọc ngẫu nhiên hoang, bởi vì nó chỉ mọc một cách rời rạc và những hạt của nó không nẩy mầm. Nhưng một sự nóng ấm toàn cầu thật sự có thể gây ra sự thay đổi.

Những dị ứng chéo là hợp lý, thí dụ như những hạt dầu diesel rất mịn có thể kết khối với những hạt phấn hoa pollens hoặc những mảnh vụn của phấn hoa kích thích sự tổng hợp của những IgE và những cytokines liên quan trong dị ứng allergie và dioxyde de soufre, monoxyde de carbone nhưng đặc biệt ozone và dioxyde d'azote, cũng có thể, lần này trực tiếp như là :

- kích ứng hệ hô hấp respiratoires,

- làm suy yếu những niêm mạc muqueuses,

- và sữa chữa hoặc tăng cường sự viêm dị ứng inflammation allergique.

Nó cũng dường như là gia tăng nồng độ CO2 của không khí ( CO2 là khí do hiệu quả của nhà kính thải ra trong một số lượng lớn nhất ) đẩy mạnh sự sản xuất của phấn hoa ( ví dụ như  : + 130 % ở Cây Cỏ dại đắng ambroisie bởi báo cáo so với một nồng độ khí quyển tiền công nghiệp atmosphérique pré-industriel)

Hiệu quả xấu và rủi ro : 

▪ Thảo dược này không độc hại nhưng lại có một phấn hoa pollen rất dị ứng allergisant.

▪ Cây Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia này không chịu được sự cạnh tranh của những thực vật khác : để tránh nó phát triển gia tăng, chỉ đơn giản là gieo trồng cỏ hay bất kỳ loại thực vật khác bao phủ mặt đất.

Ứng dụng :

▪ Nước ép jus của những lá héo Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia là :

- khử trùng désinfectant

và được áp dụng vào những khóe chân bị nhiễm trùng orteils infectés.

▪ Một trà thé làm từ những rễ Cỏ dại đắng Ambrosia artemisiifolia được sử dụng trong chữa trị của :

- những rối loạn kinh nguyệt troubles menstruels,

- và tai  biến mạch máu não AVC.

Thực phẩm và biến chế :

Người ta thu được một dầu từ hạt. Nó được đề xuất với mục đích thực phẩm, bởi vì nó chứa ít acide linolénique.

Hạt chứa đến 19% dầu, nó có tính chất làm khô tốt hơn dầu đậu nành soja.

Nguyễn thanh Vân